» انتشار «شرح غزلهای حافظ» از استاد معین پس از 80 سال
انتشار «شرح غزلهای حافظ» از استاد معین پس از 80 سال
«شرح غزلهای حافظ»، از مجموعه «گنجینه عرفان» در واقع حاصل تلاشهای زندهیاد استاد محمد معین است که به کوشش مهدخت معین، دختر استاد و سهیلا امیرقاسمخانی پس از 80 سال توسط انتشارات صدای معاصر منتشر شد و در دسترس علاقهمندان به ادبیات کلاسیک قرار گرفت.
استاد معین پیش از مجموعه «گنجینه عرفان»، کتاب ارزشمند «حافظ شیرینسخن» را که حاصل تلاش و تحقیق او در سالهای 1315 تا 1318 بود، در سال 1319 منتشر کرد. انس او با دیوان حافظ و دقت نظرش در پژوهشهای داخلی و خارجی سبب شد تا نکتهای از آخرین پژوهشهای پژوهشگران داخلی و خارجی نادیده گرفته نشود.
به گفته مهدخت معین؛ «گنجینه عرفان» را استاد معین احتمالاً بلافاصله بعد از «حافظ شیرین» سخن نوشته است؛ بنابراین حدود 80 سال از نگارش آن میگذرد.
یکی از اهداف استاد معین در تألیف «گنجینه عرفان» مشخص کردن توالی ابیات به انتخاب خود ایشان بوده است. ظاهراً ابتدا غزلیات از روی نسخهای نوشته شده است، سپس در مواردی ترتیب ابیات توسط مؤلف مشخص شده و از این رو دیده میشود که بیت سوم شماره 5 و بیت هفتم شماره سه و از این قبیل بقیه ابیات شمارهگذاری شده. در شرح ابیات به ترتیب جدید یعتی ترتیبی که مؤلف انتخاب و شمارهگذاری کرده کار شده یعنی بیت سوم متن که شماره پنج دارد، در شماره پنج شرح شده و بیت هفتم در شماره سه که در تمن شمارهگذاری شده، شرح شده است.
او در ادامه این مقدمه به روش کار استاد معین در «گنجینه عرفان» اشاره میکند و مینویسد: کتاب روی کاغذهای بزرگ خطدار دو برگی(چهار صفحهای) به اندازه اوراق A3 نوشته شده بود که در زمان تحصیل ما، در دبستان، به آنها ورق امتحانی میگفتند. اوراق مذکور که فقط دوتا دوتا به هم متصل بودند، همگی داخل یک پوشه آبی رنگ قدیمی که با طناب نازکی از بالا و پایین و پهلو بسته میشد، قرار داشتند. اطراف صفحات و نیز روی ورقهای کوچک و بزرگ یادداشتهایی به تدریح نوشته و مشخص شده بود که در کدام قسمت متن اضافه شود. قسمتهایی از بریده جراید نیز بین یادداشتها به چشم میخورد، مواردی هم درباره مطلبی به مقاله یا کتابی ارجاع شده بود که باید از آنجا به متن گنجینه منتقل میشد که انجام دادم.
مشخص نیست که نسخه اساس و مأخذ از دیوان حافظ در کار استاد معین کدام اثر بوده است. به گفته مهدخت معین، ممکن است استاد معین به روش التقاطی روی این متن کار کردهاند و یا اینکه نسخهای خطی یا چاپی مخصوص به خود را داشتهاند.
انتشارات صدای معاصر کتاب «شرح غزلهای حافظ» را به کوشش مهدخت معین و سهیلا امیرقاسمخانی در 752 صفحه و به قیمت 190 هزار تومان منتشر کرده است.